ამერიკის შეერთებული შტატების სამეცნიერო წრეებში დიდი განგაში გამოიწვია ინფორმაციამ იმის შესახებ, რომ ტრამპის ადმინისტრაცია ატმოსფერული კვლევების ეროვნული ცენტრის (NCAR) დაშლას გეგმავს. ეს გადაწყვეტილება, რომელიც დეკემბრის თვეში გახდა ცნობილი, პირდაპირ ეხება აშშ-ის დედამიწის შემსწავლელ მეცნიერებებს და, კერძოდ, კლიმატის კვლევებს, რომლებიც ცენტრის საქმიანობის განუყოფელი ნაწილია. სამეცნიერო საზოგადოება ამ გეგმას მკაცრად გმობს, ვინაიდან NCAR წლების განმავლობაში აშშ-ის სამეცნიერო პოტენციალის ერთ-ერთ მთავარ საყრდენად და "გვირგვინოვან ქმნილებად" მიიჩნევა ატმოსფერული მეცნიერებების დარგში.
NCAR-ის შესაძლო დემონტაჟი გულისხმობს კლიმატის მეცნიერების საკვანძო პროექტების შეჩერებას ან სრულად გაუქმებას, რაც გრძელვადიან პერსპექტივაში მნიშვნელოვან გავლენას მოახდენს არა მხოლოდ ამერიკულ, არამედ გლობალურ კლიმატოლოგიაზე, ამინდის პროგნოზირებასა და ატმოსფერული მოვლენების კვლევებზე.
ატმოსფერული კვლევების ეროვნული ცენტრი: ამერიკული მეცნიერების საყრდენი
ატმოსფერული კვლევების ეროვნული ცენტრი (NCAR), რომლის სათავო ოფისი და მთავარი ლაბორატორია ბოულდერში, კოლორადოს შტატში მდებარეობს, 1960 წელს დაარსდა და მას შემდეგ ატმოსფერული და დედამიწის შემსწავლელი მეცნიერებების კვლევისა და განვითარების წამყვან ორგანიზაციად იქცა. ცენტრის მისიაა ატმოსფეროსა და მასზე მოქმედი პროცესების გაგების გაღრმავება, რაც მოიცავს ამინდის პროგნოზირების გაუმჯობესებას, კლიმატის ცვლილების შესწავლას, ატმოსფერული ქიმიისა და ფიზიკის კვლევას. NCAR-ის მეცნიერები იყენებენ უახლეს ტექნოლოგიებს, მათ შორის სუპერკომპიუტერებს, სატელიტურ მონაცემებსა და საველე ექსპედიციებს, რათა შეაგროვონ და გააანალიზონ მონაცემები, რომლებიც აუცილებელია დედამიწის სისტემების ფუნქციონირების გასაგებად.
ცენტრის მიერ ჩატარებული კვლევები ფართო სპექტრს მოიცავს: ტროპიკული ქარიშხლების ფორმირებიდან დაწყებული, გლობალური დათბობის გრძელვადიანი ეფექტებით დამთავრებული. NCAR-ის მიერ შემუშავებული კლიმატის მოდელები და ამინდის პროგნოზირების სისტემები საერთაშორისო სამეცნიერო საზოგადოების მიერ ფართოდ გამოიყენება. ის ასევე მნიშვნელოვან როლს ასრულებს მომავალი თაობის მეცნიერთა მომზადებაში, სთავაზობს რა სასწავლო პროგრამებსა და რესურსებს სტუდენტებსა და მკვლევრებს მთელი მსოფლიოს მასშტაბით.
ადმინისტრაციის გეგმის დეტალები და მისი შესაძლო მიზეზები
მიუხედავად NCAR-ის უმნიშვნელოვანესი წვლილისა მეცნიერებაში, ტრამპის ადმინისტრაცია აცხადებს მის დაშლასთან დაკავშირებულ გეგმებს. წყაროები არ აკონკრეტებენ დაშლის მიზეზებს, თუმცა წინა ადმინისტრაციის კლიმატთან დაკავშირებული პოლიტიკის ფონზე, სავარაუდოა, რომ გადაწყვეტილება განპირობებულია კლიმატის ცვლილების მეცნიერების მნიშვნელობის დაკნინების ან დაფინანსების შემცირების სურვილით. დემონტაჟი, სავარაუდოდ, მოიცავს ცენტრის ბიუჯეტის რადიკალურ შემცირებას, კონკრეტული კვლევითი პროგრამების სრულ გაუქმებას და, შესაძლოა, თანამშრომლების მასობრივ გათავისუფლებასაც. ასეთი ნაბიჯი პირდაპირ დააზარალებს ათასობით მეცნიერს, ინჟინერსა და ტექნიკურ პერსონალს, რომლებიც NCAR-ში მუშაობენ.
მესას ლაბორატორია, რომელიც ცენტრის მთავარი კვლევითი და ადმინისტრაციული შენობაა, არა მხოლოდ სამეცნიერო, არამედ არქიტექტურული ღირსშესანიშნაობაცაა ბოულდერში. მისი დაშლა ან ფუნქციის შეცვლა სიმბოლურად მძიმე დარტყმა იქნება ამერიკული მეცნიერებისთვის.
კლიმატის მეცნიერების ბედი ადმინისტრაციის გადაწყვეტილების ფონზე
ტრამპის ადმინისტრაციის მიერ NCAR-ის დაშლის გეგმა კლიმატის მეცნიერების მრავალი საკვანძო პროექტის გაუქმებას გამოიწვევს. ცენტრი დიდ როლს ასრულებს კლიმატის ცვლილების მიმდინარეობისა და მომავალი პროგნოზების შემუშავებაში. მისი მუშაობის შეჩერება გავლენას მოახდენს მონაცემთა შეგროვებაზე, გლობალური კლიმატის მოდელების განვითარებაზე და, შესაბამისად, ამერიკის შესაძლებლობაზე, გაიგოს და მოემზადოს კლიმატის ცვლილების შედეგებისთვის.
კლიმატის ცვლილება გლობალური გამოწვევაა, რომლის შესწავლაც მოითხოვს ხანგრძლივ მონიტორინგს, უწყვეტ კვლევებსა და საერთაშორისო თანამშრომლობას. NCAR-ის წვლილი ამ სფეროში ფასდაუდებელია, რადგან ის აწვდის კრიტიკულ ინფორმაციას მთავრობებს, ინდუსტრიასა და საზოგადოებას კლიმატთან დაკავშირებული რისკებისა და შესაძლო გადაწყვეტილებების შესახებ. მისი ლიკვიდაცია არა მხოლოდ შეასუსტებს ამერიკის სამეცნიერო პოტენციალს, არამედ შეაფერხებს გლობალურ ძალისხმევას კლიმატის ცვლილების წინააღმდეგ ბრძოლაში.
სამეცნიერო საზოგადოების მწვავე რეაქცია და შესაძლო შედეგები
გეგმის გამოცხადებას მეცნიერების მხრიდან მწვავე პროტესტი მოჰყვა. მეცნიერები აღშფოთებულნი არიან იმით, რომ ადმინისტრაცია უგულებელყოფს ათწლეულების განმავლობაში დაგროვილ სამეცნიერო ცოდნასა და ინფრასტრუქტურას. მათი შეშფოთება გამომდინარეობს არა მხოლოდ კარიერული პერსპექტივების დაკარგვიდან, არამედ იმის გაცნობიერებიდან, რომ NCAR-ის დაშლა შეუცვლელ ზიანს მიაყენებს ამერიკის უნარს, შეინარჩუნოს სამეცნიერო ლიდერობა და უპასუხოს 21-ე საუკუნის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს გამოწვევას.
მეცნიერები მიიჩნევენ, რომ ამგვარი გადაწყვეტილება უკუსვლა იქნება სამეცნიერო პროგრესისთვის და შექმნის პრეცედენტს, როდესაც პოლიტიკური მოსაზრებები მეცნიერულ მიღწევებსა და საზოგადოებრივ ინტერესებზე მაღლა დგება. NCAR-ის მსგავსი ინსტიტუტები აუცილებელია არა მხოლოდ ფუნდამენტური კვლევებისთვის, არამედ პრაქტიკული გამოყენებისთვისაც, მაგალითად, ამინდის ზუსტი პროგნოზირებისთვის, რაც სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია სოფლის მეურნეობის, ავიაციის და კატასტროფების მართვისთვის.
ტრამპის ადმინისტრაციის გეგმა ატმოსფერული კვლევების ეროვნული ცენტრის (NCAR) დემონტაჟის შესახებ, მწვავე კითხვებს აჩენს სამეცნიერო პრიორიტეტებთან და მთავრობის როლთან დაკავშირებით სამეცნიერო კვლევების მხარდაჭერაში. ამ გადაწყვეტილების განხორციელების შემთხვევაში, აშშ დაკარგავს ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან ინსტიტუტს დედამიწის შემსწავლელ მეცნიერებებში, რაც სერიოზულად შეაფერხებს კლიმატის ცვლილების გაგებასა და მასთან ბრძოლის გლობალურ ძალისხმევას. სამეცნიერო საზოგადოება მოუწოდებს ადმინისტრაციას, გადახედოს ამ გადაწყვეტილებას და შეინარჩუნოს NCAR-ის უმნიშვნელოვანესი მემკვიდრეობა და მისი მომავალი წვლილი მეცნიერებასა და საზოგადოებაზე ზრუნვაში.
