საქართველოს პარლამენტმა, რომლის ლეგიტიმურობაც კითხვის ნიშნის ქვეშ დგას, დაამტკიცა საკანონმდებლო ცვლილებები, რომლებიც მნიშვნელოვნად ზღუდავს საპროტესტო აქციების ჩატარების თავისუფლებას. ცვლილებები შეეხება როგორც შეკრების ადგილებს, ისე პროცედურულ საკითხებს, რაც, უფლებადამცველების შეფასებით, გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვას ისახავს მიზნად.

ცვლილებების შინაარსი

მიღებული ცვლილებების თანახმად, საპროტესტო აქციების გამართვა იზღუდება ქვეითთა ზონებშიც. აქამდე შეზღუდვა მხოლოდ სატრანსპორტო მაგისტრალებზე ვრცელდებოდა. გარდა ამისა, აქციის ორგანიზატორებს ევალებათ, შინაგან საქმეთა სამინისტროს წინასწარ აცნობონ შეკრების შესახებ. აღნიშნული ვალდებულების შეუსრულებლობა გამოიწვევს ადმინისტრაციულ პასუხისმგებლობას.

პროცედურული დარღვევები

კანონპროექტი პარლამენტმა დაჩქარებული წესით განიხილა. სამივე მოსმენა რამდენიმე დღეში დასრულდა. ოპოზიცია და არასამთავრობო ორგანიზაციები აცხადებენ, რომ ამ პროცესში დაირღვა საპარლამენტო პროცედურები და საზოგადოებას არ მიეცა შესაძლებლობა, საკუთარი მოსაზრებები დაეფიქსირებინა.

ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობის გამკაცრება

აღსანიშნავია, რომ საპროტესტო აქციებთან დაკავშირებული ადმინისტრაციული სამართალდარღვევებისთვის პასუხისმგებლობა ოქტომბერშიც გამკაცრდა. მაშინ, ისეთი დარღვევები, როგორიცაა „გზის გადაკეტვა“ და „სახის დაფარვა“, პირველ ჯერზე ჯარიმის ნაცვლად, დაკავებით ისჯება, განმეორებითი დარღვევა კი სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობას იწვევს.

უფლებადამცველების შეფასება

არასამთავრობო ორგანიზაციები, მათ შორის, საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია (საია), აცხადებენ, რომ 2025 წელი საქართველოში „შეზღუდული თავისუფლებების წელი“ იყო. საიას ანგარიშის მიხედვით, ავტორიტარიზმის გაძლიერების პროცესი 2024 წელს დაიწყო და 2025 წელს გაგრძელდა. მათივე შეფასებით, ხელისუფლება შეგნებულად ზღუდავს ადამიანის უფლებებსა და დემოკრატიას.

კონტექსტი: ენერგო კომპანიების დავალიანება

აღნიშნული მოვლენების ფონზე, საქართველოს მთავრობამ განაცხადა განახლებადი ენერგიის პროექტებში ჩართული კომპანიებისთვის სახელმწიფოს წინაშე არსებული დაახლოებით ერთი მილიარდი ლარის დავალიანების პირობით ჩამოწერის შესახებ. პრემიერ-მინისტრის განცხადებით, დავალიანება ჩამოიწერება იმ შემთხვევაში, თუ კომპანიები გადაიხდიან მიმდინარე ვალდებულებებს და შეასრულებენ პროექტების განხორციელების განახლებულ ვადებს. წინააღმდეგ შემთხვევაში, დავალიანება აღდგება.

მომავალი პერსპექტივები

გაურკვეველია, როგორ იმოქმედებს საპროტესტო აქციების გამკაცრებული რეგულაციები ქვეყანაში არსებულ პოლიტიკურ ვითარებაზე. ოპოზიცია და სამოქალაქო საზოგადოება აცხადებენ, რომ გააგრძელებენ ბრძოლას გამოხატვის თავისუფლების დასაცავად. მოსალოდნელია, რომ ამ საკითხზე დავა მომავალშიც გაგრძელდება.