აშშ-ის ფედერალურმა კომუნიკაციების კომისიამ (FCC) მიიღო გადაწყვეტილება, რომელიც დღეიდან მნიშვნელოვნად შეცვლის ამერიკულ ბაზარზე უპილოტო საფრენი აპარატების (დრონების) მიწოდებას. კომისიამ ოფიციალურად აკრძალა უცხოეთში წარმოებული დრონების იმპორტი, რასაც საფუძვლად ეროვნული უსაფრთხოების საკითხები უდევს. ეს ნაბიჯი ნიშნავს, რომ ამერიკელ მომხმარებლებსა და ბიზნესებს შესაძლებლობა აღარ ექნებათ, შეიძინონ მსოფლიოში უახლესი და ყველაზე ინოვაციური უპილოტო საფრენი აპარატები, თუ ისინი FCC-ის მიერ განსაზღვრული კრიტერიუმებით უცხოური წარმოებისაა.
აშშ-ის ეროვნული უსაფრთხოების ახალი რეგულაციები
ორშაბათს, FCC-მ დრონები თავის „დაფარულ სიაში“ (Covered List) შეიტანა, რომელიც აერთიანებს საკომუნიკაციო მოწყობილობებსა და სერვისებს. კომისიის განცხადებით, ამ სიაში არსებული პროდუქცია და სერვისები „შეერთებული შტატების ეროვნული უსაფრთხოებისთვის ან ამერიკელი მოქალაქეების უსაფრთხოებისა და ხელშეუხებლობისთვის მიუღებელ რისკს წარმოადგენს“. დრონების ამ კატეგორიაში მოხვედრა ხაზს უსვამს აშშ-ის ხელისუფლების მზარდ შეშფოთებას ტექნოლოგიური დამოკიდებულებებისა და პოტენციური სადაზვერვო საფრთხეების მიმართ, რომლებიც გარკვეული ქვეყნების წარმოების მოწყობილობებს შეიძლება უკავშირდებოდეს.
„დაფარული სია“ და მასში შემავალი კომპანიები
„დაფარული სია“ ახალი კონცეფცია არ არის FCC-სთვის. მასზე უკვე შედიოდა არაერთი საერთაშორისო ტექნოლოგიური კომპანია, რომლებიც აშშ-ის ეროვნული უსაფრთხოების თვალსაზრისით რისკის შემცველად ითვლება. ამ კომპანიებს შორისაა: კასპერსკი (Kaspersky), ZTE და Huawei. ამ სიის გაფართოება და მასში დრონების ჩართვა მიუთითებს აშშ-ის სტრატეგიის გაფართოებაზე, რომელიც მიზნად ისახავს საინფორმაციო და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების სექტორში უცხოური გავლენის შემცირებას, განსაკუთრებით იმ ქვეყნების მხრიდან, რომლებიც პოტენციურ მოწინააღმდეგეებად მოიაზრება.
რა კომპონენტებს ეხება აკრძალვა?
FCC-ის მიერ ორშაბათს გამოქვეყნებულ ფაქტობრივ მასალაში (PDF) დეტალურად არის განმარტებული, თუ კონკრეტულად რას მოიცავს აკრძალვა უპილოტო საფრენი აპარატების (UAS) კონტექსტში. აკრძალვა ვრცელდება როგორც სრულ UAS სისტემებზე, ასევე მათ კრიტიკულ კომპონენტებზე, რომლებიც უცხო ქვეყანაშია წარმოებული. ამ კრიტიკულ კომპონენტებს შორისაა:
- მონაცემთა გადაცემის მოწყობილობები;
- საკომუნიკაციო სისტემები;
- ფრენის კონტროლერები;
- სახმელეთო მართვის სადგურები;
- კონტროლერები;
- სანავიგაციო სისტემები;
- ბატარეები;
- „ჭკვიანი“ ბატარეები;
- ძრავები.
ეს ყოვლისმომცველი ჩამონათვალი ხაზს უსვამს FCC-ის სურვილს, სრულად აღმოფხვრას პოტენციური რისკები, რომლებიც შეიძლება წარმოიშვას დრონის ნებისმიერი კრიტიკული ნაწილიდან, თუ ის საეჭვო წყაროდან არის მოწოდებული.
სადამკვირვებლო რისკები და მონაცემთა უსაფრთხოება
აკრძალვის მთავარ მოტივად სახელდება ის საფრთხე, რომ უცხოური წარმოების უპილოტო საფრენი აპარატებსა და მათ კომპონენტებს „მუდმივი თვალთვალის“ განხორციელება შეუძლია. ეს გულისხმობს არა მხოლოდ ფიზიკურ დაკვირვებას, არამედ მონაცემთა შეგროვებასა და გადაცემას. თანამედროვე დრონები აღჭურვილია მაღალი გარჩევადობის კამერებით, GPS სისტემებით, მიკროფონებითა და სხვა სენსორებით, რომლებსაც შეუძლიათ უზარმაზარი მოცულობის ინფორმაციის შეგროვება. აშშ-ის ხელისუფლება შეშფოთებულია, რომ ამ მონაცემებზე წვდომა ან მათი მანიპულირება უცხო ქვეყნების მიერ შეიძლება გამოყენებულ იქნას დაზვერვის მიზნებისთვის, კრიტიკული ინფრასტრუქტურის მონიტორინგისთვის ან თუნდაც კიბერთავდასხმებისთვის. შესაბამისად, აკრძალვა მიზნად ისახავს ამ პოტენციური მოწყვლადობების მინიმიზაციას და აშშ-ის მონაცემთა სუვერენიტეტის გაძლიერებას.
დასკვნა
FCC-ის გადაწყვეტილება უცხოური წარმოების დრონების იმპორტის აკრძალვის შესახებ აშშ-ის ეროვნული უსაფრთხოების სტრატეგიის ნაწილია, რომელიც მიზნად ისახავს ტექნოლოგიური დამოკიდებულებებისა და პოტენციური სადაზვერვო საფრთხეების შემცირებას. მიუხედავად იმისა, რომ ეს ნაბიჯი შეიძლება შეიზღუდოს ამერიკელი მომხმარებლებისა და ბიზნესების არჩევანს, ის აძლიერებს აშშ-ის პოზიციას კიბერუსაფრთხოებისა და მონაცემთა დაცვის სფეროში. აკრძალვა სერიოზულ გავლენას მოახდენს გლობალურ დრონების ბაზარზე და სავარაუდოდ, გამოიწვევს შიდა წარმოების გაზრდას ან ალტერნატიული, სანდო მომწოდებლების ძიებას, რათა დააკმაყოფილოს მოთხოვნა უპილოტო საფრენ აპარატებზე. სამომავლოდ, ეს რეგულაცია კიდევ უფრო გამოკვეთს ტექნოლოგიების გეოპოლიტიკურ მნიშვნელობას და საერთაშორისო მიწოდების ჯაჭვების სირთულეს.
