საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ (საია), რომელიც ქვეყანაში ერთ-ერთ წამყვან უფლებადამცველ ორგანიზაციას წარმოადგენს, 2025 წელი საქართველოში „შეზღუდული თავისუფლებების“ წლად შეაფასა. 10 დეკემბერს, ადამიანის უფლებათა საერთაშორისო დღეს გამოქვეყნებულ ანგარიშში, ორგანიზაცია ყურადღებას ამახვილებს ქვეყანაში ავტორიტარიზმის გაძლიერების ტენდენციაზე და გამოხატვის, შეკრებისა და გაერთიანების თავისუფლების შეზღუდვაზე.
ანგარიშის ძირითადი მიგნებები
საიას 48-გვერდიან ანგარიშში, სახელწოდებით „ადამიანის უფლებათა მდგომარეობა საქართველოში 2025“, ნათქვამია, რომ 2025 წელს განსაკუთრებული ზეწოლა განხორციელდა გამოხატვის, შეკრებისა და გაერთიანების თავისუფლებაზე. ორგანიზაციის შეფასებით, სწორედ ეს უფლებები წარმოადგენს დემოკრატიის ფუნქციონირების ქვაკუთხედს.
ანგარიშის თანახმად, 2024 წელს დაწყებული „ავტორიტარიზმის გაძლიერების“ პროცესი 2025 წელსაც გაგრძელდა. საია-ს განცხადებით, ხელისუფლება შეგნებულად აზიანებდა ადამიანის უფლებებსა და დემოკრატიას სხვადასხვა მეთოდით, მათ შორის კანონმდებლობის გაუარესებით.
ორგანიზაცია აღნიშნავს, რომ შეზღუდვები განსაკუთრებით იგრძნობოდა გამოხატვის თავისუფლების, შეკრებისა და გაერთიანების უფლებების კუთხით. მათივე თქმით, ეს ნეგატიურად აისახა დემოკრატიული ინსტიტუტების ფუნქციონირებაზე და მოქალაქეების ჩართულობაზე საზოგადოებრივ ცხოვრებაში.
კონტექსტი და პარალელები
საიას შეფასება ემთხვევა სხვა საერთაშორისო და ადგილობრივი ორგანიზაციების მიერ გამოთქმულ კრიტიკას საქართველოს დემოკრატიული განვითარების კუთხით. გასათვალისწინებელია, რომ ბოლო პერიოდში გახშირდა საუბრები მედიის თავისუფლების შეზღუდვის, არასამთავრობო ორგანიზაციებზე ზეწოლისა და სასამართლო სისტემის პოლიტიზების შესახებ.
ამასთან, აღსანიშნავია, რომ პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ გააკრიტიკა დიდი ბრიტანეთის ელჩი საქართველოში, გარეთ უორდი, და BBC-ის მიერ გავრცელებული ინფორმაცია 2024 წლის საპროტესტო აქციების დაშლის დროს შესაძლო სამხედრო ქიმიური ნივთიერების გამოყენების შესახებ. კობახიძემ ბრიტანეთს ამ ცრუ ინფორმაციისთვის ბოდიშის მოხდა მოსთხოვა.
ასევე, 9 დეკემბერს, საქართველოს პარლამენტმა კომუნიკაციების კომისიის (კომკომი) ახალ წევრად დაამტკიცა ყოფილი დეპუტატი მმართველი პარტიიდან, გოგა გულორდავა. ეს გადაწყვეტილება მას შემდეგ მიიღეს, რაც კომისიის მოქმედ თავმჯდომარეს, კახი ბექაურს უფლებამოსილების ვადა ეწურებოდა. ამ ფონზე, მედიაში გამოითქვა გარკვეული შეშფოთება კომკომის შესაძლო პოლიტიზების შესახებ.
დასკვნა
საიას ანგარიში კიდევ ერთხელ უსვამს ხაზს საქართველოში დემოკრატიული ინსტიტუტების განვითარების მნიშვნელობასა და არსებული გამოწვევების გადაჭრის აუცილებლობას. საერთაშორისო და ადგილობრივი ორგანიზაციების მონიტორინგი და კრიტიკული შეფასებები მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ქვეყანაში ადამიანის უფლებების დაცვისა და დემოკრატიული პროცესების გაძლიერებაში. მნიშვნელოვანია, რომ ხელისუფლებამ გაითვალისწინოს გამოთქმული შენიშვნები და გადადგას ქმედითი ნაბიჯები სიტუაციის გამოსასწორებლად.
